Ayvalık Tarihi

Ayvalık ilçesi, Balıkesir'in en batısında, Ege Denizi kıyısında yer almaktadır. Türkiye'nin en önemli turizm merkezlerinden biridir. Ayvalık kış mevsimlerinde büyük bir kasaba nüfusuna sahip olsa da yaz mevsimlerinde turizmin de etkisiyle dönemsel bir nüfus artışı yaşamaktadır. Antik çağlarda Ayvalık'a bir tür yabani ayva anlamına gelen Kidonia (Antik Yunanca: Κυδωνίαι) adı verilmiştir. Bölgeye ilk yerleşenlerin Midilli'nin Kydona köyünden veya Girit'in Kydonies bölgesinden gelmiş olabilecekleri düşünülmektedir. İsimle ilgili bazı görüşler Ayvalık'ın Aioliki'nin (Eolya) bozulmuş hali olduğu yönündedir. Ayvalık anlamına gelen Kydonie adı M.Ö. 330 yılına kadar uzanmaktadır.

Osmanlı İmparatorluğu'nun ünlü amirali Pîrî Reis tarafından hazırlanan Kitab-ı Bahriye'de yer alan Ayvalık ve Midilli haritasında, Türkçe'de 'İssimo' olarak adlandırılan Kydonia'nın (Ayvalık) tam yeri gösterilmektedir.

Ayvalık'ın tarihi MÖ 6. yüzyıl civarında başlar. Ayvalık 19. yüzyıla kadar küçük bir balıkçı köyüydü. Sakinlerinin çoğu, geçimlerini dağ teknesi ya da kayık adı verilen yelkenli teknelerle yaptıkları deniz avcılığıyla sağlayan balıkçılardı. Günümüzde bu tekneler hala kullanılmaktadır. Bu tekneler Ege Denizi Kıyı Milli Parkı'ndaki Ekinözü Körfezi'nde gezi teknesi olarak ve yarışlarda kullanılmaktadır. Ayvalık ancak 1840'larda önemli bir ticaret merkezi haline gelmiştir

Ayvalık ve Midilli, Pîrî Reis tarafından 1520 tarihli ünlü haritasında tasvir edilmiştir.

Kent dokusu Osmanlı döneminde şekillenmiştir. Bugünkü Ayvalık'ın kuruluşu 1430-1440 yıllarına dayanmaktadır. Ayvalık o dönemde limana hakim bir tepe üzerine kurulmuştur. Doğu Roma İmparatorluğu'nu sıkıştıran Osmanlı İmparatorluğu, Alibey Adası'nda bir deniz üssü kurmuş. Daha sonra şehre Rumlar yerleşmeye başlamış ve kısa sürede Türk nüfusu geçmiştir. 1824 yılında gayrimüslimlerin yaşadığı özerk bir bölge haline gelmiştir. Bu fermanın 1770 yılında Çeşme önlerinde Rus donanması ile yaptığı savaştan dönerken Ayvalık'a uğrayan ve daha sonra sadrazam olan Cezayirli Hasan Paşa tarafından çıkarıldığı düşünülmektedir.

Kurtuluş Savaşı

Ayvalık ilçesi 19 Mayıs 1928 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nin 123 sayılı ana kanunu ile özel bir kanunla kurulmuştur. İlçe, Balıkesir ilinin yüzölçümü bakımından en küçük ilçesidir. Marmara Denizi'nin güney kıyısında, Çanakkale Boğazı'nın yakınında yer alır ve 648 km²'lik toplam yüzölçümünün 459 km2'si deniz alanından oluşmaktadır. Ayvalık ilçesinin jeolojik yapısını ve kıyı şeridini kirlilikten korumak amacıyla 25 Mart 2010 tarihinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından özel koruma bölgesi olarak belirlenmiştir.

Ayvalık, zengin bitki örtüsü nedeniyle "yeşil şehir" olarak anılmaktadır. Gerçekten de ilçenin ormanları tüm Türkiye'de ünlüdür. Toplam alanının %80'i karaçam ve ladin ağaçları ile meşe ve yabani zeytin ağaçlarından oluşmaktadır."

Mutfak

Ege mutfağının tipik bir temsilcisi sayılabilecek Ayvalık mutfağı, çeşitli otlar, sebzeler, balık ve deniz ürünleriyle şekilleniyor. Zeytinyağlı olarak pişirilen bu mutfağın tadı oldukça lezzetlidir. Papalina, adabeyi, mercan, mezgit, barbunya, tekir, lüfer, uskumru, levrek ve istavrit Ayvalık'ta bulunan başlıca balıklardır. Bu balıklar arasında özellikle papalina yerel bir balıktır. Ege Denizi'nde Ayvalık, Çanakkale ve Gelibolu'da çok yaygın olan bu lezzetli balık Haziran sonundan Ağustos ayına kadar bulunur. Temmuz ayında Ege ot sofralarının vazgeçilmez yemeği olarak sıkça karşımıza çıkmaktadır.

Acı ot tabağı, Ege kıyılarında sıkça rastlanan ve yeşil biber, kırmızı biber, taze soğan ve domatesten oluşan özel bir yemektir. Acılı ot tabağı, Ayvalık'ta balık yemeklerinin ve deniz ürünlerinin yanına eşlik eden vazgeçilmez bir yemektir.

Çok sayıda ot, sebze ve deniz ürünü Ayvalık mutfağını tüm Anadolu'nun en zengin mutfaklarından biri haline getirir. İnce kıyılmış otların zeytinyağı, limon suyu ve biberle lezzetli bir kombinasyonu balık yemeklerine ya da meşhur Ayvalık midyesine eşlik eder.